Η περίπτωση του Baroque.
Αντίθετα από τις κοινωνικές συνθήκες της αναγέννησης που ευνοούσαν την προστασία των γραμμάτων και των τεχνών σε μια κατεύθυνση κοινοτική, στο Μπαρόκ, η τέχνη γίνεται ένα όργανο για την επιδίωξη ιδεολογικών στόχων. Η τέχνη ως απαραίτητο συμπλήρωμα της ιδεολογικής χειραγώγησης.
Η αρχιτεκτονική είναι ο προνομιούχος χώρος του Μπαρόκ, δεδομένου ότι τόσο οι εκκλησίες όσο και τα ανάκτορα, αποτελούν την χωρική εγγραφή της ιεραρχικής ισχύος. Το αίτημα για μια παγκόσμια καθολική εκκλησία του ορατού και του αοράτου, όσο και εκείνο, μιας πεφωτισμένης μοναρχίας που νομιμοποιείται από το Θείο, βρίσκουν την εφαρμογή τους στις επιβλητικές συλλήψεις που αντιμετωπίζουν τη μεμονωμένη εκκλησία είτε το ανακτορικό σύμπλεγμα, ως ένα ενιαίο γλυπτό απλωμένο στο χώρο. Με ανάλογη θεατρικότητα, η ζωγραφική και η γλυπτική που λειτουργούν στο θρησκευτικό και αυλικό πλαίσιο, αναλαμβάνουν να δημιουργήσουν την δραστική ψευδαίσθηση του υπερφυσικού είτε την πομπώδη μεγαλοσύνη του μονάρχη ή του αυλικού. Αντίστοιχα στη μουσική η επένδυση των θεμάτων με το λεξιλόγιο των διαφωνιών, στα πλαίσια της νέας αρμονικής συντακτικής γλώσσας, επιδιώκει την συναισθηματική φόρτιση που καταλαμβάνει το θυμικό του ακροατή. Ο θυμικός χώρος –από δω και στο εξείς- γίνεται το προνομιακό πεδίο της ιδεολογικής χειραγώγησης.
Εντούτοις, στον αστικό χώρο και κυρίως στα προτεσταντικά περιβάλλοντα, οι ίδιες λειτουργίες των τεχνών υπηρετούν κατά κύριο λόγο την ανερχόμενη αστική τάξη, με την μορφή της αστικής προσωπογραφίας, που επιδιώκει την επισφράγιση του αστικού κύρους. Η αστική ανάγνωση του χώρου και της κοινωνίας, ευνοεί την ανάδειξη της τοπιογραφίας και της ηθογραφίας, ως είδη που εκπροσωπούν την μεσαία τάξη και την κουλτούρα της. Αντίστοιχα, στη τέχνη του Γαλλικού κυρίως Ροκοκό και εν μέρει του Αγγλικού, οι τέχνες αναλαμβάνουν την έκφραση της κουλτούρας μιας αριστοκρατικής και ανώτερης αστικής τάξης, ενός τρόπου ζωής που σταδιακά θα επικρατήσει ως ιδεολογία έναντι του ancient regime.
Γρηγ.Σουλτάνης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου