Η αισθητική παράδοση του Μεσαίωνα εκκινεί από την Αυγουστίνια θέση ότι το ωραίο είναι αποτέλεσμα της εναρμόνισης αντίθετων στοιχείων στη βάση της ενότητας και της τάξης. Ο Ακινάτης, στα πλαίσια του σχολαστικού ορθολογισμού θα υπερτονίσει την γνωστική διάστασή του, ενώ ο Μποναβεντούρα θα διατυπώσει την μεταφυσική του φωτός και την θεωρία των αναλογικών δεσμών. Η αλληγορική μέθοδος και ο συμβολισμός, η σημειολογία του αοράτου στο ορατό, καθοδηγεί και τις καλές τέχνες που στοχεύουν μέσω του μορφικού στοιχείου να καθοδηγήσουν το πνεύμα. Στο πλαίσιο αυτό η γοτθική τέχνη, όπως εκφράζεται στους καθεδρικούς ναούς, τα προσκυνήματα, τη γλυπτική διακόσμηση, την εικονογράφηση των χειρογράφων, και την μουσική, επιδιώκει την ψυχική ανάταση μέσω της αφήγησης των βιβλικών αλληγοριών και συμβόλων.
Κοιτίδα της γοτθικού ρυθμού στην αρχιτεκτονική κατά τον 12ο αιώνα, είναι η βόρεια Γαλλία, το αβαείο του Αγίου Διονυσίου στη περιοχή του Παρισιού. Ο γοτθικός ναός αντικαθιστώντας τον ρομανικό (στον οποίο δεν υπεισέρχεται η θεωρία του φωτός), συνοψίζει τον πολιτισμό της Μεσαιωνικής δύσης, αφού μέσα από την άρθρωση των στοιχείων της αρχιτεκτονικής, γλυπτικής και υαλογραφίας, εγγράφει στο χώρο την κορύφωση του μεγαλείου της Μεσαιωνικής Κοσμοεικόνας, αναφορικά με τον κόσμο, τον άνθρωπο και τον θεό. Κατά κάποιο τρόπο αποτελεί την εγχάραξη της σχολαστικής φιλοσοφίας στο χώρο. Το σταυροθόλιο με νευρώσεις, τα οξυκόρυφα τόξα, οι αντηρίδες, ο γλυπτός διάκοσμος και τα υαλογραφήματα, όσο κι αν αποτελούν στοιχεία και λύσεις δομικών προβλημάτων, ταυτόχρονα συνιστούν αποτελέσματα μορφικών επιλογών. Συμβολικά, πέραν τις μορφής, ακόμη και τα δομικά στοιχεία υπακούουν στην αρχή της αλληγορίας και του συμβολισμού.
Ο ναός της Notre Dame des Reims άρχισε να κατασκευάζεται σε προϋπάρχοντα ναό, από το 1212 και ολοκληρώθηκε τον 15ο αιώνα. Η σύλληψη της μορφής είναι συμμετρική ως προς τον κατακόρυφο άξονα, γεγονός που επιτείνεται από τους δύο πύργους που υψώνονται στα πλάγια της κύριας εισόδου. Τα κατακόρυφα δομικά στοιχεία εντείνονται από τις τρείς πύλες με τις υπερκείμενες αψίδες που καταλήγουν να σχηματίσουν τρίγωνα με γωνιακή κατεύθυνση προς τα πάνω. Ο ρόδακας που υπέρκειται από την μεσαία πύλη- όπως και τα τύμπανα των εισόδων-όντας κυκλικός, αντιτίθεται στα ανιόντα τρίγωνα και τις γραμμές, εντείνοντας την τάση ανύψωσης. Η κάτοψη του ναού φανερώνει το σχεδιασμό στη βάση μιας τρίκλιτης βασιλικής, όπου το μεσαίο κλίτος εκτείνεται έως το ιερό και τα δύο πλάγια περιμετρικά από αυτό. Το εγκάρσιο κλίτος είναι τρίκλιτο, ενώ γύρω από το ιερό, σε ακτινωτή διάταξη υπάρχουν πέντε παρεκκλήσια που προσεγγίζονται εσωτερικά από τον περιμετρικό διάδρομο του μεσαίου κλίτους γύρω από το ιερό.
Επιπλέον, ο εξωτερικός διάκοσμος με ανάγλυφα, εντείνει τις κατακόρυφες γραμμές, όπως και οι αντηρίδες, ενώ στο εσωτερικό εμφανίζονται όλα τα μορφολογικά στοιχεία του γοτθικού στυλ, όπως οι υαλογραφίες, τα οξυκόρυφα τόξα και το σταυροθόλιο.
Αυτό που συντελείται στο συγκεκριμένο ναό, ιδωμένος ως σύνολο, είναι η υποταγή της λειτουργίας στη μορφή. Η μορφή ως σύλληψη του όλου σε σχέση με μια κοσμοθεωρητική εικόνα, υποτάσσει τα επιμέρους μορφολογικά και δομικά χαρακτηριστικά.
Γρ. Σουλτάνης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου